Sơ lược về Modular Blockchain
Monolithic blockchain & Modular blockchain là gì?
Trước khi đến với định nghĩa, chúng ta cần biết blokchain thực hiện những hoạt động gì:
- Execution: Giao dịch và các trạng thái thay đổi (thay đổi số dư ví chẳng hạn), được thực hiện tại lớp này. Người dùng tương tác với lớp này thông qua việc ký giao dịch, triển khai smart contract, chuyển tài sản...
- Settlement: Lớp này là nơi các giao dịch rollups được xác minh và tranh chấp giải quyết. Lớp này không tồn tại ở Monolithic blokchain, và là lớp tùy chọn ở Modular blockchain.
- Consensus: Cung cấp thứ tự và tính cuối cùng (Finality) thông qua mạng lưới full node tải xuống và triển khai nội dung của khối, đồng thời đạt được sự đồng thuận về tính hợp lệ của các chuyển đổi trạng thái. Tính cuối cùng là sự khẳng định rằng tất cả các khối được hình thành tốt sẽ không bị thu hồi khi đã cam kết với blockchain.
- Data Availability: Nơi chứa những dữ liệu đã được chứng minh là hợp lệ.
Ở thời điểm hiện tại, hầu hết tất cả các blockchain mà ta đang biết đều là monolithic blockchain như Solana, Near, Binance Smart Chain,... Kể cả là Ethereum ở thời điểm hiện tại cũng là một monolithic blockchain, tuy nhiên Ethereum đã có kế hoạch để trở thành một modular blockchain trong tương lai.
Vậy Monolithic blockchain & Modular blockchain là gì?
Monolithic blockchain là blockchain xử lý tất cả mọi tác vụ, công việc trên một mạng lưới duy nhất.
Modular blockchain là blockchain chia sẻ các tác vụ cho nhiều mạng lưới được liên kết với nhau, giúp hiệu suất được tối ưu hơn đồng thời tăng khả năng mở rộng lên nhiều lần.
Vì sao Monolithic Blockchain phải chuyển sang Modular Blockchain?
Trước khi tóm tắt tổng quan về cách hoạt động của hai loại hình blockchain này, ta cùng bắt đầu từ bối cảnh của các blockchain hiện nay.
Từ khi blockchain ra đời đến nay, chúng đã đối mặt với ba vấn đề nổi trội sau:
- Khả năng mở rộng (Scalability): Thông lượng của hệ thống là bao nhiêu? Số giao dịch xử lý trên giây (TPS) là bao nhiêu?
- Độ phi tập trung (Decentralization): Có bao nhiêu nodes trong mạng lưới? Có tình trạng quyền lực tập trung ở một nhóm nhỏ không?
- Tính bảo mật (Security): Độ khó trong việc tấn công mạng lưới là bao nhiêu?
Ba vấn đề này cùng tồn tại tạo ra một bài toán chưa có lời giải, được gọi là “Blockchain Trilemma” hay nghịch lý tam giác blockchain. Bài toán chỉ ra rằng một blockchain chỉ có thể giải quyết 2/3 vấn đề của tam giác và phải hy sinh yếu tố còn lại.
Từ trước đến nay các monolithic blockchain đã thử nhiều cách khác nhau để giải quyết tất cả các hạn chế của “Blockchain Trilemma”, nhưng chưa có một chain nào thành công.
Việc cố gắng xử lý tất cả trên một mạng lưới đã tạo ra nhiều vấn đề, ví dụ như:
Muốn có tốc độ xử lý nhanh hơn? → Giảm số lượng node đi. Nhưng giảm số lượng node đồng nghĩa với việc giảm tính bảo mật và độ phân quyền của mạng lưới.
Muốn tối ưu tính bảo mật và phân quyền? → Giảm điều kiện để có thể trở thành node và số node sẽ tăng. Tuy nhiên số node tăng đồng nghĩa với việc thời gian xác nhận giao dịch sẽ lâu hơn.
*Node: Một thiết bị điện tử bất kỳ (PC, Laptop, Server), các node được liên kết với nhau và trao đổi dữ liệu cho nhau giúp tạo thành cơ sở hạ tầng của một blockchain.
Không thể phủ nhận những điều mà các Monolithic blockchains đã mang lại cho Crypto, nhưng chúng đang dần đạt đến giới hạn của mình. Điển hình nhất chính là vấn đề về tính mở rộng của Ethereum, chi phí đắt đỏ và tốc độ chậm đã tạo ra rào cản ngăn cách một lượng lớn người dùng.
Ta sẽ cần một phiên bản blockchain mới hơn, hiệu quả hơn giúp giải quyết các hạn chế của Monolithic blockchain, và Modular blockchain chính là câu trả lời cho vấn đề này.
Việc chia sẻ các tác vụ cho nhiều mạng lưới được liên kết với nhau tương tự như ví dụ về dây chuyền sản xuất ở phần trên, giúp tối ưu được nguồn lực của mỗi bộ phận và giúp tạo ra một sản phẩm hiệu quả hơn, chưa kể đến khả năng mở rộng tuyệt vời mà chúng có thể mang lại.
Cách Modular Blockchain giải quyết hạn chế của Monolithic Blockchain
Modular Blockchain cũng sử dụng 3 thành phần của Monolithic Blockchain nhưng tách chúng ra thành các modules, giống như việc phân chia lao động trong các dây chuyền sản xuất để có thể tối ưu hóa từng bộ phận và đạt năng suất cao hơn.
Thực thi với Rollup
Rollup là một giải pháp Layer 2 có nhiệm vụ tạo ra một môi trường xử lý giao dịch riêng trước khi cập nhập nó lên L1, Rollup có tốc độ xử lý nhanh hơn rất nhiều so với main chain vì nó không phải chịu trách nhiệm cho sự đồng thuận và tính khả dụng của dữ liệu (Consensus and Data availability).
Rollups sẽ được kết nối mã hóa với blockchain và phải tuân thủ các quy tắc nhất định. Ngoài ra Rollup cũng đảm bảo người dùng có thể rút tiền bất cứ khi nào nó gặp sự cố vì nó là L2.
Cách làm này có những ưu điểm như:
- Không cần quan tâm đến việc bảo mật và tính phân quyền vì đã có Layer 1 lo.
- Phí bảo trì gần bằng 0.
- Đảm bảo người dùng rút được tài sản dù Layer 2 Rollups gặp sự cố.
- Có tiềm năng vượt qua các máy chủ tập trung về mặt hiệu suất.
Bảo mật với PoS
Cơ chế đồng thuận này chắc khá quen thuộc với mọi người vì nó cũng đang được sử dụng khá phổ biến. Thay vì việc phải sử dụng những phần cứng phức tạp và đắt tiền như với PoW, PoS cho phép người dùng stake tài sản của mình để trở thành validator của blockchain. Điều này giúp nhiều người có thể trở thành validator hơn -> tăng tính bảo mật cho hệ thống. Ngoài ra nó cũng mang lại giá trị nội tại cho token và giảm nhiều chi phí (bảo trì, bảo dưỡng, thay thế) so với PoW.
.jpg)
Cơ chế đồng thuận PoS có những đặt điểm như:
- Không yêu cầu phần cứng phức tạp, hạ thấp tiêu chuẩn tham gia để trở thành validator của mạng lưới.
- Mang giá trị cho tài sản vì token bây giờ sẽ được dùng để stake. Người mua từ việc phải bỏ tiền để mua phần cứng chạy PoW thì bây giờ sẽ chuyển sang mua token để stake trên PoS, số token đó cũng sẽ mang về phí cho validator ⇒ Tăng tính hiệu quả sử dụng vốn (Capital Efficiency).
- Không phải trả quá nhiều phí hoạt động như PoW (tiền điện, tiền mặt bằng để đặt máy đào,...).
Tối đa tính khả dụng của dữ liệu với sharding
Sharding, theo cách hiểu truyền thống, là một loại phân vùng tách các cơ sở dữ liệu lớn thành các phần nhỏ hơn, nhanh hơn được gọi là shard. Một shard theo định nghĩa chỉ là một phần nhỏ của một phân vùng lớn hơn.
Sharding tăng tính mở rộng của blockchain vì nó cho phép tái phân phối bảo mật qua nhiều chuỗi thay vì hướng tất cả trên một chuỗi duy nhất. Điều này giúp khả năng mở rộng (scalability) và tính bảo mật (security) có mối tương quan tích cực thay vì hạn chế nhau.
Sharding là một trong những đặc điểm cốt lõi cấu thành nên modular blockchain với việc chia nhỏ công việc để xử lý và là chìa khóa để mở rộng mạng lưới gấp nhiều lần.
Ưu điểm và hạn chế của Modular Blockchain
Ưu điểm của Modular Blockchain
- Đưa ra được một hướng đi mới để giải quyết tam đề của blockchain truyền thống,
- Đáp ứng tốt hơn nhu cầu mở rộng, phân quyền và bảo mật trong bối cảnh crypto ngày một mass-adoption
Nhược điểm của Modular Blockchain
- Hầu hết các dự án đều đang trong quá trình xây dựng, còn cần nhiều thời gian để thử nghiệm.
Con đường đi tới Modular blockchain sẽ tiềm ẩn rất nhiều rủi ro, và đây là một quá trình dài chứ không phải sẽ diễn ra trong ngày một ngày hai.
- Việc tương thích giữa Modular Blockchain với các DApps sẵn có cũng như rào cản công nghệ để xây dựng các DApps khác trên Modular Blockchain.
Các giải pháp Layer 2 RollUps cũng ở giai đoạn ban đầu và vẫn còn nhiều hạn chế, chưa kể đến việc khi tất cả mọi thứ hoạt động cũng sẽ mất một khoảng thời gian dài để từ từ thu hút người dùng và mở rộng mạng lưới. Trong quá trình dài tính bằng năm này, luôn có những rủi ro và nguy hiểm có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của mạng lưới và không loại trừ khả năng lý thuyết khác xa với thực tế.
Cơ hội đầu tư
Vì còn ở giai đoạn rất sớm, nên việc xác định rõ ràng cơ hội đầu tư trong mảng modular blockchain là tương đối khó khăn. Nếu anh em thực sự tin tưởng vào tương lai dài hạn của Crypto nói chung và modular blockchain nói riêng thì phía dưới mình sẽ trình bày một vài phương hướng đầu tư mà mình nghĩ sẽ hiệu quả cộng với các dữ liệu liên quan.
Đầu tư vào ETH
“Nước chảy chỗ trũng” và giá trị của mạng lưới thường đổ nhiều nhất về native token của mạng lưới đó. Điều này đã được chứng minh qua rất nhiều blockchain trước đây như Ethereum, Solana, Binance Smart Chain, Terra, Avalanche,... khi một chain phát triển đầy đủ các mảnh ghép sẽ có một nhu cầu lớn cho native token của chain đó.
Với việc Ethereum vẫn là mạng lưới hàng đầu và bỏ xa các chain khác về doanh thu, TVL, các đột phá về sản phẩm và hiện tại cũng đang đi đầu trong việc chuyển đổi sang modular blockchain, ETH khả năng cao sẽ dẫn đầu các con sóng tăng trưởng tiếp theo của blockchain trong tương lai.
Đầu tư vào các giải pháp giúp Ethereum chuyển đổi sang Modular Blockchain
Như mình đã trình bày ở trên, để chuyển đổi sang modular blockchain cần sự phát triển của nhiều giải pháp khác nhau bao gồm: PoS, Rollups và Sharding.
Mỗi một giải pháp lại có các bước phát triển và hạn chế khác nhau và sẽ có những dự án ra đời giúp giải quyết những hạn chế đó. Việc chia nhỏ và đi sâu vào các giải pháp sẽ giúp anh em thu gọn phạm vi tìm hiểu và giúp tìm ra được cơ hội một cách hiệu quả hơn.
Tổng kết
Tương tự như DeFi cũng có DeFi 2.0 giúp cải thiện tính hiệu quả và giải quyết những hạn chế của dự án DeFi thì tương tự Modular blockchain cũng là giải pháp giúp giải quyết những hạn chế của Monolithic blockchain ở hiện tại. Thay vì các giữ suy nghĩ cạnh tranh và so sánh xem cái nào tốt hơn, thì ta nên giữ suy nghĩ rằng đây là một quy trình chuyển đổi tất yếu giúp blockchain có thể đến được kỷ nguyên mass-adoption.
Trên đây là những thông tin về Modular Blockchain cũng như những ưu và nhược điểm của Blockchain này. Hy vọng bài viết này sẽ hữu ích cho những bạn mới tham gia vào thị trường. Đọc thêm nhiều bài viết hay về kiến thức Crypto tại đây.
Flow us : Telegroup Chat / Telegroup Channel / Twitter
