Hệ sinh thái SUI là gì?
Khái niệm
Sui là blockchain Layer 1 thế hệ mới, giống với các blockchain thế hệ mới khác, Sui cũng hướng tới việc giải quyết “tam giác blockchain”. Sui tự giới thiệu mình là blockchain có khả năng xử lý tất cả mọi tác vụ, công việc trên một mạng lưới duy nhất với hiệu suất cao. Điều này có nghĩa Sui hướng tới việc tập trung vào khả năng mở rộng và xử lý giao dịch song song với độ trễ thấp.
Sui được nhiều người biết tới là một nhánh phát triển từ Diem, một dự án phát triển về blockchain của Meta (Facebook trước đây). Mục tiêu cuối cùng của Sui là mở rộng hệ sinh thái Web3, tạo ra một nền tảng đủ khả năng đáp ứng nhu cầu của hàng triệu người dùng mới.
Với sự ra mắt của Sui, dự án này được xem là đối thủ trực tiếp trong tương lai của Solana trong mảng non-EVM chain. Sui nhắm tới phân khúc chủ đạo là NFT, Game, sau đó mới là DeFi.
.jpg)
Các tính năng chính của Sui
Sui có các tính năng chính sau:
Sui có thể mở rộng quy mô theo chiều ngang mà không có bất kỳ giới hạn nào. Điều này cho phép họ đáp ứng nhu cầu ứng dụng trong khi vẫn duy trì chi phí vận hành cực kỳ thấp cho mỗi giao dịch.
Thiết kế của Sui mang tính đột phá ở chỗ nó loại bỏ một nút thắt cổ chai quan trọng trong các blockchain hiện tại. Trong các blockchain truyền thống, các giao dịch (mặc dù độc lập với nhau) được đẩy vào các khối tuần tự, tạo ra sức mạnh tính toán lãng phí. Sự đổi mới của Sui nằm ở chỗ họ sẽ tổ chức dữ liệu thành các đối tượng độc lập, có nghĩa là các giao dịch có thể được thực hiện song song.
Mạng cũng có thể mở rộng thông lượng theo chiều ngang vì nó cho phép thực thi các giao dịch song song.
Các tính năng độc đáo của Sui sẽ mang lại khả năng mở rộng chưa từng có và giải quyết các giao dịch ngay lập tức. Nền tảng có thể mở rộng theo chiều ngang để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của các ứng dụng. Các Authority (nhà quản lý) của Sui có thể thêm worker (công nhân) để tăng công suất xử lý nhằm đáp ứng công suất mạng ngày càng tăng. Kết quả của việc này sẽ là phí gas thấp hơn ngay cả khi lưu lượng mạng cao và do đó trải nghiệm người dùng tốt hơn cho các ứng dụng web3.
Thông tin về SUI token
- Token Name: Sui
- Ticker: SUI
- Blockchain: Sui Blockchain
- Token Type: Utility, Governance
- Total Supply: 10.000.000.000 SUI
- Circulating Supply: Updating
SUI token dùng để làm gì?
SUI token được dùng cho bốn chức năng chính, bao gồm:
- Staking để tham gia bảo vệ mạng
- Tài sản dùng để thanh toán phí gas trên mạng
- Trung gian trao đổi giữa các tài sản khác trên mạng
- SUI token holder có thể tham gia quản trị on-chain
Các vòng gọi vốn
Tại vòng gọi vốn Series A, Sui đã gọi được tổng cộng 36 triệu USD với quỹ đầu tư a16Z dẫn đầu vòng gọi vốn này. Ngoài ra, còn có sự tham gia của các quỹ đầu tư khác như: Redpoint, Lightspeed, Coinbase Ventures, Electric Capital, Samsung Next, Slow Ventures, Standard Crypto, NFX, and Scribble Ventures, và một số quỹ đầu tư khác.
Tại vòng gọi vốn Series B, dự án Sui Blockchain huy động được 300 triệu USD, với sự tham gia của các quỹ đầu tư lớn như: FTX Ventures, a16z, Jump Crypto, Binance Labs, Coinbase Ventures, Sino Global, Binance Labs, và một số các quỹ đầu tư khác.
Đội ngũ
Sui được phát triển bởi Mysten Labs là các cựu giám đốc điều hành của Meta và các kiến trúc sư hàng đầu của blockchain Diem.
Giám đốc điều hành Mysten Labs Evan Cheng đã có 16 năm làm việc tại các công ty công nghệ như Apple và Meta (Facebook trước đây). Evan Cheng và 3 nhân viên cũ khác của Facebook – Sam Blackshear, Adeniyi Abiodun và George Danezis – đã làm việc trong nhóm Novi Financial của Meta để giúp phát triển blockchain Diem và ngôn ngữ lập trình Move.
.png)
Các đối tác và nhà đầu tư
Trước đó vào cuối năm 2021 dự án đã huy động 36 triệu đô la do a16z dẫn đầu cùng với sự tham gia của các quỹ đầu tư hàng đầu như Lightspeed, Coinbase Ventures, Electric Capital, Standard Crypto, NFX, Slow Ventures, Scribble Ventures, Samsung NEXT,..
Mới đây Mysten Labs tiếp tục huy động thêm 300 triệu đô la vòng Series B với mức định giá hơn 2 tỷ đô la do FTX Ventures dẫn đầu cùng với sự tham gia của các quỹ đầu tư hàng đầu trên thị trường hiện tại như Binance Labs, a16z, Jump Crypto, Coinbase Ventures, Circle Ventures, Lightspeed Venture Partners, Sino Global, Dentsu Ventures,…
Đối thủ cạnh tranh
Những đối thủ cạnh tranh của Sui có thể nhắc đến là Aptos và Solana. Aptos đã huy động được 150 triệu đô la vào tháng 7 và tổng cộng 350 triệu đô la trong năm nay. Có nhiều điểm tương đồng giữa Mysten Labs và Aptos Labs.
(2).png)
Cả hai đều được phát triển bởi đội ngũ là các nhân viên cũ của Meta (Facebook trước đây), những người đã làm việc trong dự án blockchain Diem trước đây. Cả hai đều sử dụng ngôn ngữ lập trình Move dựa trên Rust được phát triển tại Facebook. Và đặc biệt là Aptos và Sui được hỗ trợ bởi các VC chung như Binance Labs, FTX Ventures, Jump Crypto,…
Roadmap
22/3/2022: Sui lần đầu tiên được chính thức công bố ra cộng đồng, giới thiệu về đặc điểm, concept, hình thức mở rộng của Sui.
6/5/2022: Sui ra mắt DevNet, mạng lưới đầu tiên của Sui được khởi chạy. Đây là mạng lưới dành cho các nhà phát triển thử xây dựng sản phẩm.
25/5/2022: Công bố SUI tokenomics, giới thiệu về mô hình kinh tế trong Sui, các incentive, công dụng của SUI token.Trong đó 3 đối tượng cơ bản tham gia là User, SUI token holder và validator.
16/6/2022: Mysten Labs cho phép người dùng chạy fullnode trên DevNet. Hiện tại đang có khoảng 5,000 node được chạy, đến từ 65 quốc gia và 271 thành phố khác nhau.
1/7/2022: Thông báo Sui Incentivized Testnet sẽ được ra mắt trong khoảng tháng 8 năm nay, testnet sẽ được hé lộ dần dần với nhiệm vụ kiểm tra các chức năng, cơ chế của mạng lưới.
19/7/2022: Ra mắt ví Sui, công cụ giúp người dùng tương tác trực tiếp với các dapp, tạo địa chỉ ví và quản lý tài sản trên mạng lưới Sui.
3/8/2022: Cho phép đăng ký tham gia tuyển chọn validator cho mạng lưới. Nếu được tuyển chọn, các validator sẽ được thưởng 2,000 SUI cho mỗi wave testnet họ tham dự và có cơ hội trở thành mainnet validator trong tương lai.
Q4/2022: Sau khi testnet hoạt động ổn định, dự kiến vào khoảng cuối năm 2022, Sui sẽ ra mắt phiên bản mainnet.
Điểm nổi bật của SUI
Ngôn ngữ lập trình Move
SUI sử dụng ngôn ngữ Move để phát triển các ứng dụng. Move dựa trên RUST và được phát triển bởi dự án Libra (DIEM) của Facebook
Không phải ngẫu nhiên, các nhà phát triển Diem lại sử dụng một ngôn ngữ lập trình mới. Solidity (ngôn ngữ lập trình của Ethereum) đã chứng kiến một vài lỗ hổng và các vụ hack xuất hiện, những lỗ hổng này làm cho những nhà phát triển của Ethereum phải dành hàng tháng và hàng trăm ngàn USD để audit code trước khi triển khai. Move ra đời với mục đích xây dựng hợp đồng thông minh an toàn.
Được phát triển dựa trên ngôn ngữ Rust của Solana, Move tập trung vào tính an toàn với bộ nhớ, có thể cung cấp tính minh bạch cho các giá trị bất biến và ngăn cản rò rỉ dữ liệu bộ nhớ. Thay vì lưu trữ tài sản trong các bản đồ băm và được khoá trên hợp đồng như Solidity, Move cho phép người dùng tự xác định loại tài sản kĩ thuật số thành các object tuỳ chỉnh (read-only, owned, shared objects).
Thuật toán đồng thuận Narwhal & Tusk
Để đảm bảo mạng lưới vẫn hoạt động an toàn dù các nodes có bị thao túng và có hành vi tấn công mạng lưới, Sui sử dụng thuật toán đồng thuận Narwhal & Tusk.
Tách biệt quá trình truyền dữ liệu với quá trình đồng thuận giao dịch. Vì thế giải quyết được vấn đề Mempool – sự đồng thuận trong các thiết kế blockchain truyền thống như Ethereum hay Bitcoin
Việc đặt tên song song cho cơ chế đồng thuận cũng cho thấy 2 nhiệm vụ khác nhau:
- Narwhal: Đảm bảo tính khả dụng của dữ liệu khi được đệ trình dẫn đến sự đồng thuận.
- Tusk: Xác định thứ tự cụ thể của dữ liệu.
Điều này được thực hiện trong mô hình 2 module phân lớp, vì vậy Narwhal cũng có thể được sử dụng cùng với thuật toán đồng thuật khác bên ngoài như HotStuff, BFT hoặc Tendermint… Narwhal cũng đã từng được sử dụng bởi các blockchain khác như Celo, Sommelier.
TPS ấn tượng
Sui là một blockchain với hiệu suất cao và thông lượng lớn. Theo kết quả của một thử nghiệm, Sui blockchain có thể đạt được hiệu suất 120,000 TPS. Nếu con số này có thể đạt được ở điều kiện bình thường, đây sẽ là con số rất lớn. Để dễ hình dung, anh em có thể so sánh với con số 15 TPS của Ethereum hay thậm chí 65,000 TPS của Solana
SUI mở rộng theo chiều ngang đến vài trăm ngàn TPS giống như NEAR hay Ethereum 2.0 (khác với Solana hay Internet Computer là mở rộng theo chiều dọc)
Phí gas được thiết kế ổn định
Đa phần các blockchain hiện nay đều có phí gas biến động lớn theo thay đổi của nhu cầu thị trường. Để giữ phí gas thấp và có thể dự đoán trước, Sui sử dụng thiết kế gas như sau: Sui hoạt động theo mốc thời gian là từng epoch (mỗi epoch là 24h), nhóm validator của mạng lưới sẽ thay đổi mỗi epoch. Tại thời điểm bắt đầu, nhóm validator mới sẽ vote một mức giá gas tham khảo cố định cho cả epoch.
Sau đó, protocol sẽ cung cấp incentive nhất định để các validator giữ mức phí giao dịch gần sát với giá tham khảo trong suốt epoch. Nếu phí gas được duy trì ổn định, các giao dịch gửi đến Sui cũng được xử lý với tốc độ dễ đoán hơn.
Vì Sui là blockchain có khả năng mở rộng thông lượng theo quy mô tuyến tính khi có nhiều worker hơn, các validator có thể thêm các worker tương ứng với tỉ lệ tăng trong nhu cầu sử dụng mạng lưới để giữ phí gas ổn định. Điều này sẽ giúp cho người dùng có trải nghiệm tốt hơn
Khả năng mở rộng
Khả năng mở rộng là một trong những điểm mạnh của Sui, Sui làm được điều này nhờ khả năng xử lý các giao dịch một cách song song. Đa phần các blockchain hiện nay bị giới hạn thông lượng do các giao dịch phải được sắp xếp theo thứ tự và đặt vào trong một block sau đó được giải quyết dần dần.
Điểm khác biệt của Sui là họ sẽ tổ chức data thành các đối tượng độc lập (objects) và xử lý chúng song song.
Sui chia các loại tài sản thành object để thực hiện giao dịch, trong đó có 3 loại chính:
- Owned object: Được sở hữu bởi một chủ sở hữu cụ thể và chỉ có thể được sửa đổi bởi chủ sở đó.
- Shared object: Có thể thay đổi, không có chủ sở hữu cụ thể và có thể được đưa vào giao dịch của các bên khác nhau mà không cần bất kỳ sự cho phép nào.
- Read-only object: Không có chủ sở hữu độc quyền, không thể bị thay đổi bởi bất kỳ ai sau khi được publish và có thể được sử dụng trong các giao dịch bởi tất cả người dùng.
Để xử lý các giao dịch song song, Sui sử dụng 2 con đường để đạt được đồng thuận:
- Byzantine Consistent Broadcast (BCB): Cho các giao dịch độc lập không phụ thuộc vào các phần khác của trạng thái blockchain, thường là các giao dịch có liên quan tới owned object và read-only object.
- Byzantine Fault-Tolerant (BFT) consensus: Cho các giao dịch phức tạp có liên quan tới shared object, các giao dịch này sẽ được sắp xếp và xử lý tuần tự.
Điều này có nghĩa các giao dịch độc lập sẽ được xử lý song song, chỉ yêu cầu sự đồng thuận với những giao dịch phức tạp. Từ đó giảm độ trễ của mạng lưới, cải thiện thông lượng, giúp Sui mở rộng tuyến tính theo chiều ngang
Tổng quan về hệ sinh thái SUI
(1).png)
DEX
MovEX: AMM DEX đang trong giai đoạn devnet. Dự án đã có website, và hiện tại cho phép người dùng trải nghiệm thử tính năng swap, liquidity pool.
KX.finance: dự án chưa ra mắt sản phẩm, trang web còn khá sơ sài. KX.finance dự định sẽ khởi chạy trên nhiều blockchain khác nhau như: Aptos, Sui, Solana Ethereum, Binance Smart Chain.
SuiSwap: nền tảng AMM DEX được xây dựng dành riêng cho Sui Blockchain. Dự án đã có website, sản phẩm và đang trong giai đoạn testnet.
Sui Swap, Palladium: dự án chưa công bố bất kỳ thông nào liên quan đến sản phẩm
Lending
OmniBTC: nền tảng DeFi với các tính năng Cross-chain Swap, Lending, và Cross-chain Bridge. Dự án đang hỗ trợ 4 chain: Ethereum, Avalanche, BNB Chain, Polygon, và sắp tới sẽ hỗ trợ thêm Aptos và Sui.
Leizd Protocol: nền tảng Lending được phát triển cho cả Aptos và Sui. Dự án đang trong quá trình phát triển sản phẩm.
Infrastructure
Shinami: dự án cung cấp API và node service cho các nhà phát triển.
ChainX: mạng lưới layer-2 cho Bitcoin.
Latitude.sh: nền tảng đám mây.
Pyth: nền tảng Oracle.
Scale3: nền tảng quản lý cho node operator.
MetaOracle: thị trường dự đoán phi tập trung được phát triển cho Aptos và Sui.
Bridge
Axelar Network : công cụ tương tác cross-chain cho các dự án Web3.
Wormhole: công cụ xây dựng cầu nối cross-chain.
Wallet
Các ứng dụng ví hỗ trợ Sui Blockchain:
- Ethos
- Sui Wallet
- Suiet
- Coin98
- Hydro Wallet
- Wave Wallet
GameFi
Các dự án game sẽ ra mắt trên Sui Blockchain trong thời gian tới: Puke 2 Earn, Gaggle.fun, Lucky Kat, MintState Labs, Rushdown Revolt, Netmarble, …
NFT
Các bộ sưu tập NFT trên Sui:
- Sui Punks
- Sui Birds
- Token Mask Labs
- Sui Droplets
- Y Labs
- Cyborgs
- Sui Bones
Các sàn giao dịch NFT:
- Blue Move
- Sui Gallery
- StarSpace
- Clutchy
- Whiteswap
- Top NFT
- Sui Art
Các NFT tool:
- Origin Byte
- Cramium
Names Services
Sui Names, SuiNS, Sui Name Service là dự án cung cấp tên miền trên Sui Blockchain.
- Sui Names: đang trong giai đoạn devnet
- SuiNS, Sui Name Service: dự án đã có trang web, những chưa công bố bất kỳ thông tin gì đến cộng đồng
SocialFi
Các dự án trong mảng SocialFi: Comingchat, Askmex, Peranha.
Security
Các giải pháp audit smart contract trên Sui blockchain: Zokyo, Movebit, Ottersec.
Launchpad
SuiPad, và Atlantis là hai launchpad đầu tiên trong hệ sinh thái Sui.
Nhận định hệ sinh thái Sui
Sui đưa ra giải pháp mới để xử lý các giao dịch cũng như ngôn ngữ lập trình mới, đây là các chìa khoá giúp Sui có tiềm năng phát triển lớn trong tương lai. Giải pháp cơ chế đồng thuận mới giúp Sui mở rộng không giới hạn, ngôn ngữ Move giúp Sui cải thiện những nhược điểm của Solidity.
Sui mới chỉ ở giai đoạn DevNet, lý thuyết rất khác so với thực tế. Solidity vẫn được coi là một loại ngôn ngữ lập trình còn khá mới, như vậy Move của Sui hay Aptos còn mới hơn, chưa có gì minh chứng cho việc ngôn ngữ này sẽ không tồn tại bất kì một lỗ hổng nào. Hơn nữa, việc Solidity đã chiếm phần lớn thị phần, vấn đề đặt ra là làm thế nào để thu hút nhà phát triển sử dụng Move.
Để có thể đánh giá chính xác hơn về tiềm năng của Sui, cách tốt nhất nên là đợi đến khi dự án ra mắt các phiên bản testnet, mainnet. Khi đó, cần theo dõi xem liệu dự án có hoạt động hiệu quả ở môi trường public hay không, ngôn ngữ Move có tác động thế nào tới các nhà phát triển cũng như người dùng…
Sui có đội ngũ dự án tài năng và backer thuộc hàng Top trên thị trường, nhận được sự chú ý của cộng đồng cùng với sự hỗ trợ của các VCs trong việc phát triển hệ sinh thái.
Sui với những yếu tố cơ bản hiện tại có thể coi là một dự án blockchain L1 tiềm năng. Hệ sinh thái trên Sui vẫn đang ở giai hình thành và chưa có đủ các mảnh ghép, việc trở thành người dùng sớm của dự án có thể đem lại nhiều lợi ích cho anh em khai thác
Tổng kết
Trên đây là khái niệm và tổng quan về hệ sinh thái SUI. Tóm lại, Sui với những yếu tố cơ bản hiện tại có thể coi là một dự án blockchain L1 tiềm năng. Hệ sinh thái trên Sui vẫn đang ở giai hình thành và chưa có đủ các mảnh ghép, việc trở thành người dùng sớm của dự án có thể đem lại nhiều lợi ích cho người dùng.
Hy vọng bài viết này sẽ hữu ích cho những bạn mới tham gia vào thị trường. Đọc thêm nhiều bài viết hay dành cho người mới tại đây
Flow us : Telegroup Chat / Telegroup Channel / Twitter
