Sơ lược về DAO
DAO là gì?
DAO là viết tắt của thuật ngữ Decentralized Autonomous Organization, nghĩa là tổ chức tự trị phi tập trung. Không giống như các tổ chức lớn như Microsoft, Google có cơ quan lãnh đạo, DAO hoạt động hoàn toàn tự chủ và độc lập mà không cần cơ quan trung gian.
Theo đó, hệ thống DAO được vận hành nhờ các quy tắc chung được đặt ra trong Smart content (hợp đồng thông minh). Những biểu quyết, thỏa thuận hay quyết định đều được công khai minh bạch trên nền tảng này.
Hiện có hơn 100 DAO hoạt động mảng khác nhau có thể kể đến như: Protocol DAOs, Investment DAO, DAO Operating Systems Grants DAO, Social DAOs, Collector DAOs, Service DAOs, Media DAOs.
Cách hoạt động của DAO
Hiểu rõ cách thức hoạt động của DAO sẽ giúp bạn có cái nhìn tổng quan hơn về DAO là gì. Thông qua các Smart contract (thỏa thuận được lập trình để thực thi khi các điều kiện được đáp ứng), DAO sẽ tiếp nhận và làm việc với các thông tin bên ngoài và thực hiện lên dựa trên các thông tin này. Do đó, DAO được vận hành mà không có bất kỳ sự can thiệp nào của con người.
Toàn bộ quy tắc và các dữ liệu giao dịch đều được lưu trữ minh bạch trên các blockchain tương ứng. Các quy tắc hoạt động của DAO được hình thành dựa trên cơ chế bỏ phiếu từ cộng đồng. Mặt khác, các cách giải quyết đưa ra trong DAO sẽ thông qua cơ chế đề xuất, đề xuất có nhiều phiếu tán thành thì được thực hiện.
Một cách dễ hình dung thì DAO hoạt động như một tổ chức, quốc gia. Chỉ khác ở chỗ, các quốc gia thường chia ra nhiều hệ thống tầng lớp cấp bậc quản trị, lãnh đạo nhưng DAO thì không có cơ chế này. DAO sử dụng cơ chế kinh tế để tạo ra sự gắn kết giữa các thành viên và tổ chức.
Các loại hình DAO
DAO có 2 loại hình phổ biến nhất được áp dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau.
Token Based DAO
Token đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong sự vận hành của một DAO. Token được ví như mạch máu hiện diện ở khắp mọi nơi trong Crypto.
Các blockchain như bitcoin, Ethereum: Khi các Miner đảm bảo được tính bảo mật cho mạng lưới sẽ được nhận phần thưởng là token.
Trong các Protocol như Maker DAO, Uniswap, Sushi Swap, … token holders có quyền được biểu quyết các quyết định.
Token Based có ưu điểm là khả năng mở rộng rất tốt bởi bất kỳ cá nhân nào cũng quyền sở hữu token. Tuy nhiên, việc tận dụng nguồn lực và đi đến các thống nhất chung gặp nhiều khó khăn.
Organization – Shared based DAO
Organization đại diện cho một nhóm tổ chức có chung mục tiêu trong một lĩnh vực cụ thể. Các thành viên sẽ sử dụng Shares (cổ phần) để biểu quyết các quyết định của tổ chức.
Tiêu biểu như trong The LAO, khi tham gia góp vốn bạn sẽ nhận được lượng Shares tương ứng với số vốn đã góp. Bạn sẽ có các biểu về bỏ phiếu, đề xuất các dự án để các thành viên khác xem xét biểu quyết có nên đầu tư hay không.
Các DAO trong cùng một lĩnh vực không nhất thiết dùng chung một model mà có thể dùng nhiều model khác nhau. Như The LAO và Yield Guild Games tuy trong cùng một lĩnh vực Ventures DAO nhưng The LAO sử dụng Shared-Based model còn Yield Guild Games lại sử dụng model token-based với YGG token.
DAO có ưu, nhược điểm gì?
DAO có những ưu điểm như:
- Nhờ ứng dụng Blockchain, các tổ chức có thể tạo ra một môi trường cộng tác ngang hàng giữa các thành viên mà không cần bên trung gian.
- Trong mô hình DAO, thứ duy nhất tạo niềm tin là mã code vì nó công khai và minh bạch. Tất cả các thành viên đều có thể kiểm tra.
- Mô hình DAO cũng được đặc trưng bởi sự không phân cấp. Các thành viên tham gia đều có quyền ngang nhau, bình đẳng truy cập vào tài nguyên và quy trình bỏ phiếu của tổ chức. Các quy tắc và hợp đồng được thực hiện tự động.
Ngoài những ưu điểm trên, DAO cũng sẽ có một số nhược điểm cần lưu ý cần biết nếu bạn đang có ý định tham gia hình thức tổ chức này:
- Tính linh hoạt: DAO vận hành dựa trên các Smart Contract đã được quyết định trước đó. Do vậy, tính linh hoạt trong quá trình hoạt động của DAO còn nhiều hạn chế. Bên cạnh đó vấn đề bảo mật cũng rất quan ngại, điển hình như vụ The DAO hack.
- Dễ có những quyết định sai lầm: Việc mọi thành viên trong DAO đều có thể biểu quyết mang dân chủ. Tuy nhiên điều này đôi khi lại dẫn đến các quyết định tệ hại. Như một số vấn đề phức tạp về học thuật, có thể nhiều thành viên không có kiến thức hoặc chưa hiểu rõ để biểu quyết dẫn sẽ đến các quyết định sai lầm.
- Các quyết định thường bị trì hoãn gây hậu quả xấu: Mọi quyết định đều cần phải có thời gian bỏ phiếu nên trong những trường hợp khẩn cấp thì không được xử lý một cách nhanh chóng gây nhiều hậu quả xấu
- Tính minh bạch gây ra nhiều hạn chế: Trên DAO mọi thứ đều minh bạch và được ghi lại rõ ràng. Điều này dễ bị đối thủ biết được về các hướng phát triển trong tương lai.
Ứng dụng của DAO trong các dự án tiền điện tử
Ứng dụng của DAO
- Bitshares: Cung cấp khả năng tự quản lý tốt với hệ thống bỏ phiếu nâng cao. Thời gian xử lý 3 giây, tích hợp sẵn nền tảng defi.
- Bitcoin: Là DAO sơ khai đầu tiên vì cách thức hoạt động của Bitcoin dựa trên sự đồng thuận của số đông.
- Dash: Hoạt động dựa trên sự khuyến khích tiền tệ các bên liên quan là Masternodes. Những thành viên sẽ có quyền bỏ phiếu khi họ mua Dash, các thành viên tham gia đưa ra các quyết định theo quy tắc đã đặt ra.
- Marker DAO: Được xem là một phần nhỏ của hệ thống lớn Marker Protocol. Hệ thống vận hành dựa trên sự kết hợp 2 tài sản tiền điện tử là Dai và MKR. Dai giữ nhiệm vụ cho phép thực hiện các giao dịch mà không cần bên thứ ba như Ngân hàng, chính phủ,… MKR cung cấp cho người tham gia các quyền bỏ phiếu biểu quyết.
- Bit DAO: BIT là governance token đi kèm với quyền đề xuất, bỏ phiếu biểu quyết. BitDAO có mục tiêu là xây dựng nền kinh tế mã hóa phi tập trung cho tất cả mọi người. Đây là một giao thức được quản lý bởi BIT holder
Một số ví dụ về DAO
Để hiểu rõ hơn về DAO, theo dõi các ví dụ mô tả hoạt động thực tế của DAO bên dưới đây:
Bitcoin
Như đã đề cập, Bitcoin là ví dụ rõ nhất về DAO từ những thời kỳ đầu. Hoạt động phi tập trung và các hoạt động được vận hành theo giao thức đồng thuận từ những người tham gia mà không phân cấp. Không một ai có quyền sở hữu hay tự ý đưa ra các quyết định mà tất cả mọi thành viên đều có thể tham gia vào hoạt động quản trị.
Mục tiêu chung của mạng Bitcoin là lưu trữ và giao dịch tiền tệ mà không cần một thực thể trung tâm điều phối hệ thống. Các giao thức Bitcoin sẽ xác định các quy tắc của tổ chức.
The DAO
The DAO hoạt động trên blockchain Ethereum như một quỹ đầu tư mạo hiểm tự trị . The DAO được hình thành từ các hợp đồng thông minh phức tạp . DAO tokens sẽ được bán trong đợt chào bán đầu tiên, người mua các DAO tokens này sẽ có quyền bỏ phiếu, biểu quyết.
Tuy nhiên, sau một sự kiện hack lớn nhất trong lịch sử tiền mã hóa, Ethereum đã tách thành 2 chuỗi đó là:
Blockchain Ethereum (ETH): Đảo ngược các giao dịch gian lận, làm vụ hack chưa từng xảy ra.
Ethereum Classic (ETC): Không tác động vào giao dịch gian lận mà tập trung nhiều hơn vào bảo mật và khả năng sử dụng.
Đánh giá tiềm năng và dự phóng cho DAO
Tiềm năng của DAO
Trong thời gian qua, mô hình DAO đã đạt sự tăng trưởng vượt bậc với sự xuất hiện của vô số các dự án mới. Các dự án này chủ yếu tập trung vào nhiều lĩnh vực nhằm giúp các bạn thấy được tiềm năng phát triển rộng lớn khi áp dụng DAO.
Khi xét về giao thức DeFi, Governance thì đây là một trường hợp sử dụng (use case) phổ biến cho các token của dự án. Nếu như dự án càng lớn thì use case này càng có giá trị cao. Trong các dự án có TVL (Total Value Lock – tổng lượng giá trị tài sản bị khóa trong DeFi) cao nhất, hầu như các quyết định sẽ được đề xuất và biểu quyết bởi các thành viên tham gia dự án. Mô hình DAO dường như đã trở thành thứ bắt buộc phải có cho các DeFi protocol phát triển.
Các DAO nắm giữ giá trị ngày càng lớn, chỉ riêng Ventures DAO mà số tài sản trong treasury (kho quỹ chung) đã vượt quá mốc tỷ đô. Không những thế, DAO còn đang được áp dụng trong nhiều lĩnh vực khác như social, services,… Cho nên giá trị mà các DAO nắm giữ có tiềm năng phát triển cực lớn.
Dự phóng cho DAO
Hiện nay, trên thị trường có rất nhiều DAO áp dụng token để tăng tốc độ phát triển của Shared-based DAO như Yield Guild Game, Whale, Jenny DAO, BitDAO,… Mục đích nhằm giúp scale DAO lên một tầm cao mới cho bất kỳ ai cũng có thể tham gia vào DAO.
Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là tại sao model này lại chưa thể scale ở thời điểm hiện tại?
Để dễ hiểu hơn, huongdancoins.com sẽ lấy ví dụ về các dự án như Yield Guild Game còn gặp các vấn đề về việc phân bố tài nguyên và chia sẻ doanh thu, còn BitDAO hiện tại lại chưa biết làm gì với số tiền “khủng” mà họ gọi vốn được.
Nguyên nhân có lẽ đến từ việc chưa có một framework nào thích hợp để mở rộng DAO là gì ở thời điểm hiện tại.
DAO hiện tại (tạm gọi là Dao 1.0) dường như chưa được phân chia rõ ràng, còn khá lộn xộn, từ công việc đến lợi ích đều rối loạn. Không tạo ra những phản hồi tích cực đến từ người dùng.
Còn ở DAO 2.0, tất cả đều được sắp xếp và tận dụng lẫn nhau. Chúng vận hành mượt mà với nhau như mô hình của công ty truyền thống, có khả năng mở rộng tuyệt vời, bất kỳ ai tham gia vào DAO thì đều có quyền đóng góp.
Trong tương lai, DAO là gì có thể sẽ có một framework để phân bổ nguồn lực, chia sẻ doanh thu hợp lý và không tạo ra bất kỳ mâu thuẫn nào trong tổ chức. Cùng với đó, các hạn chế của DAO nêu trên cũng sẽ dần được giải quyết.
Cơ hội đầu tư
Hiện tại mô hình DAO vẫn còn khá mới nhưng có tốc độ tăng trưởng rất nhanh. Đây chính là cơ hội để các trader có thể kiếm tìm những nhánh đầu tư tiềm năng, các bạn có thể tham khảo một vài nhánh đầu tư nổi bật sau:
Các dự án có DAO phát triển
Đây được xem là cách đầu tư trực tiếp nhất. Sau đây là một vài các tiêu chí giúp các trader đánh giá một DAO có thành công hay không:
Những nhân vật đứng đầu DAO là gì, có định hướng phát triển dự án tốt hay không?
Tuy DAO dành cho tất cả mọi người, nhưng trong đó luôn có những nhân vật có tầm ảnh hưởng lớn. Những đề xuất của họ có tác động lớn, nhất là đến sự phát triển của DAO.
Ví dụ: Compound, các nhân vật có tầm ảnh hưởng nhất đến quyết định của DAO đều là các VC, những người nổi tiếng trong giới Crypto. Kiến thức cũng như tầm nhìn của họ đã giúp Compound vạch ra những kế hoạch phát triển rất tốt trong giai đoạn vừa qua.
Cộng đồng DAO có mạnh hay không?
Network Effect có vai trò quan trọng đối với sự phát triển của bất kỳ một dự án nào. Không ngẫu nhiên mà DOGE có thể nằm chễm chệ trên top dự án có vốn hóa cao nhất thị trường. Một cộng đồng mạnh và hỗ trợ lẫn nhau thì dự án đó có thể tiến rất xa.
Ví dụ: Các dự án có cộng đồng DAO lớn mạnh có thể kể đến như Sushi Swap (SUSHI), Olympus DAO (OHM), Gitcoin (GTC),… Bạn có thể đánh giá nhanh chỉ bằng việc lướt nhóm Discord, Telegram của dự án.
Kiếm tiền nhờ DAO
Cũng như các dự án Yield Guidegame hay Ancient 8,… nơi mà người tham gia có thể cày game, cho thuê NFT hay tài khoản để để thu về lợi nhuận. DAO cũng đang mở ra rất nhiều cơ hội việc làm cho những người tham gia.
Việc tham gia các DAO sẽ giúp các trader tích lũy thêm kinh nghiệm, nguồn lực và nhận được sự trợ giúp từ cộng đồng từ đó đẩy nhanh tốc độ sinh lời hơn.
Tổng kết
Trên đây là những thông tin cơ bản về DAO và những ứng dụng của DAO trong các dự án tiền điện tử. DAO đang có một tốc độ phát triển rất nhanh và ngày càng nhận được nhiều sự chú ý, tuy nhiên sẽ còn nhiều việc phải làm để DAO hiện tại hoàn thiện hơn.
Hy vọng vài viết này sẽ hữu ích cho những bạn mới tham gia vào thị trường. Đọc thêm nhiều bài viết hay dành cho người mới tại đây.
Flow us : Telegroup Chat / Telegroup Channel / Twitter
